کسانی که نماز خود را در اوّل وقت آن به جا میآورند در مقایسه با کسانی که اینگونه نیستند، نگرش یکسانی در مورد نماز ندارند. گروه دوم هر وقت به یاد نماز خوانده نشدهی خود میافتند، دلهره و اضطرابی وجودشان را فرا میگیرد. این دلشوره ادامه دارد تا اینکه نماز خود را بخوانند و از دستش خلاص شوند. چنین نمازی، نه از روی عشق و محبّت به نماز؛ بلکه به انگیزهی رهایی از این تکلیف سخت بوده است. این افراد به نماز به عنوان تکلیفی سنگین و نگران کننده نگاه میکنند و ممکن است از اعماق وجود دوست داشته باشند که «ای کاش خداوند تکلیفی به عنوان نماز نداشت!». این نگرش موجب میشود تا به تدریج از نماز فاصله گیرد و ـ نعوذ بالله ـ برای مدتی اصل نماز را کنار بگذارد تا اینکه وقتی به یاد نماز افتاد با خود بگوید: «اصلا نماز نمیخوانم تا اینکه دلشورهی انجام ندادن این تکلیف در وجودش سایه نیندازد!».
در مقابل، کسی که نماز خود را در اوّل وقت آن به جا میآورد، هر وقت به یاد نماز میافتد نفس راحتی میکشد و از اینکه وظیفهی خود را به موقع انجام داده احساس «عزّت نفس» و «ارزشمندی» میکند. نماز این شخص، نه به نیّت ادای تکلیف و رهایی از آن؛ بلکه از روی محبّت و علاقه به خدای متعال و عشق به انجام تکلیف الهی است. نماز اوّل وقت نزد خدای سبحان ارزش بسیار زیادی دارد و تا وقتی که این نمازگزار مقید به نماز اوّل وقت است، شیطان نمیتواند به راحتی در او نفوذ کرده و توفیق نماز را از او سلب نماید.
بنابراین برای این که همیشه نماز بخوانید بهترین کار این است که مقید به نماز اوّل وقت شوید. توجه داشته باشید که شیطان برای این که نماز را از شما بگیرد، سعی دارد تا در اوّلین قدم شما را از نماز اوّل وقت دور سازد. اگر توانست کسی را از نماز اوّل وقت دور سازد، به تدریج فاصلهی او را با نماز اوّل وقت بیشتر و بیشتر میکند تا جایی که شخص را در لبهی پرتگاه ترک نماز قرار دهد و با اندک تلنگیری در تنهایی و تاریکی ترک نماز رهایش سازد. پس وقتی تصمیم گرفتید نماز را در اوّل وقت بخوانید، مقید باشید که حتی برای نیم ساعت هم که شده آن را به تأخیر نیندازید؛ چرا که پذیرش تأخیر نیم ساعتی، فتح بابی برای شیطان است تا امیدوارانه به وسوسهها و فشارهای خود ادامه دهد و شما را راضی به پذیرش تأخیرهای بیشتر نماید.
توجه: کسانی که به علت موقعیت کاری و درسی خود نمیتوانند نماز را هنگام اذان اقامه کنند، لااقل در اوّلین فرصت ممکن نماز خود را اقامه کنند، تا از فیض و برکات نماز اوّل وقت بیبهره نمانند.
فضیلت نماز اول وقت در روایات:
پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) میفرماید: هیچ بنده ای نیست که مراقب اوقات نماز باشد مگر اینکه سه چیز را برای او تضمین میکنم؛ «آسودگی در هنگام مردن»، «از بین رفتن غم و اندوهها»، و «نجات از آتش جهنم».[1]
امیرالمؤمنین (علیه السلام) میفرماید: در خواندن [به موقع] نمازهای پنجگانه مراقبت کنید؛ زیرا این نمازها در پیشگاه خداوند متعال منزلت خاصی دارند.[2]
شیطانِ لعین پیوسته از بنی‌آدم، خائف و گریزان است تا وقتی که نمازهای پنجگانه را در اوقات خودش به‌جا‌آورد؛ اما وقتی آنها را به تأخیر اندازد، شیطان بر او جرأت پیدا کرده و او را به گناهان بزرگ وا می‌دارد.
تردیدی در وجود شیطان و وسوسه هایش وجود ندارد، موجودی که خود و یارانش مانند سایه دنبال ما هستند و در روایت نبوی می خوانیم: عَلَى کُلِّ قَلْبٍ خَادِمٌ مِنَ الشَّیْطَانِ فَإِذَا ذَکَرَ اللَّهَ تَعَالَى خَنَسَ وَ إِذَا تَرَکَ الذِّکْرَ الْتَقَمَهُ فَجَذَبَهُ وَ أَغْوَاهُ وَ استنزله [اسْتَزَلَّهُ] وَ أَطْغَاه ( إرشاد القلوب إلى الصواب)؛ پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلم فرمود: هر دلى شیطانى دارد و تلاش مىکند تا او را فریب دهد، پس اگر خدا را یاد نمود، از او دور مىشود و اگر یاد خدا را کنار گذاشت، آن شیطان به او نزدیک مىشود و او را متوجه خود مىسازد و گمراهش مىکند و به لغزشش و مىدارد، تا کمکم او را به طغیان وا دارد. (ارشاد القلوب- ترجمه سلگى)
و خداوند در قرآن کریم می فرماید: وَ مَنْ یَعْشُ عَنْ ذِکْرِ الرَّحْمنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرِین (الزخرف: 36)؛ و هر کس از یاد [خداى] رحمان روی بگرداند، بر او شیطانى مىگماریم تا براى وى ههمنشین و دمسازی باشد.
خیلی از اوقات فراموش می کنیم که چنین موجودی هست، اما او چطور؟ آیا ما را رها می کند؟
پی نوشتها: [1] . قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلیاللهعلیهوآله) : مَا مِنْ عَبْدٍ اهْتَمَّ بِمَوَاقِیتِ الصَّلاةِ وَ مَوَاضِعِ الشَّمْسِ إِلَّا ضَمِنْتُ لَهُ الرَّوْحَ عِنْدَ الْمَوْتِ وَ انْقِطَاعَ الْهُمُومِ وَ الأَحْزَانِ وَ النَّجَاةَ مِنَ النَّارِ. (مستدرکالوسائل، ج3، ص148، ح32) [2] . امیرالمؤمنین (علیهالسلام): حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ الْخَمْسِ فِی أَوْقَاتِهَا فَإِنَّهَا مِنَ اللَّهِ جَلَّوَعَزَّ بِمَکَانٍ. (بحارالأنوار، ج74، ص294)
